Warszawski szlak muzealny jeszcze bardziej atrakcyjny (tylko w internecie)

Nazwa muzeum – Polin – oznacza w hebrajskim: Tutaj osiądziesz. Według legendy żydowskiej, symbolem była kartka zesłana z nieba, z takim właśnie napisem. Lokalizacja muzeum odnosi się zaś do historycznego kontekstu. Przed wybuchem II wojny światowej znajdowało się tu centrum dzielnicy zamieszkanej przez ludność pochodzenia żydowskiego.

W czasie wojny w tym miejscu było getto. W 1970 roku przed pomnikiem Bohaterów Getta, znajdującym się obok obecnego muzeum, w geście przeprosin za zbrodnie Holokaustu ukląkł kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Willy Brandt. Stało się to podczas pierwszej oficjalnej wizyty kanclerza Niemiec Zachodnich w Polsce po zakończonej wojnie.

Koncepcja muzeum powstała w 1995 roku. Projekt wszedł w fazę realizacji dziesięć lat później, gdy oficjalnie Muzeum Historii Żydów Polskich zaczęło istnieć na muzealnym szlaku Warszawy. Przedsięwzięciu patronował ówczesny Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Stworzenie placówki było możliwe dzięki finansowemu wsparciu osób prywatnych i fundacji ze Stanów Zjednoczonych, Wlk. Brytanii, Niemiec i Polski. Projekt budynku muzeum stworzyli pochodzący z Finlandii – Ilmari Lahdelma i Rainer  Mahlamaki.

Proces powstawania instytucji

Muzeum Polin jest instytucją stworzoną przez rząd, samorząd lokalny i organizację pozarządową. Władze publiczne sfinansowały budowę budynku i jego wyposażenie. Stowarzyszenie Żydowskiego Instytutu Historycznego ufundowało i zorganizowało powstawanie wystawy głównej. Koncepcję kluczowej ekspozycji opracował pierwszy dyrektor muzeum Jerzy Halbersztadt przy współpracy z międzynarodowym zespołem ekspertów. Od marca 2014 roku funkcję dyrektora pełni prof. Dariusz Stola.

Od początku działalności muzeum prezentowało wystawy czasowe. Tematyka jednej z minionych została zadedykowana darczyńcom. Eksponatami były przedmioty pochodzące z prywatnych zbiorów takie jak: drewniane szachy, zbiór bączków chanukowych, fotografie powstałe przed II wojna światową. Od 28. października zwiedzający mogą zapoznać się z wystawą główną poświęconą 1000 lat historycznych dziejów Żydów polskich.

Struktura muzeum

W muzeum znajduje się Dział Informacji i Projektów Naukowych. Jednostka zajmuje się organizacją debat i wykładów naukowców specjalizujących się w takich zagadnieniach jak historia i kultura Żydów polskich. Komórka współpracuje w tym zakresie ze światowymi ośrodkami badawczymi i innymi muzeami.

Niebawem zostanie tutaj otwarte także multimedialne Centrum Informacyjne. Dział może też poszczycić się różnorodnymi zbiorami bibliotecznymi i działalnością wydawniczą. Publikacje znajdujące się pod patronatem Muzeum mają charakter naukowy, edukacyjny, w tym znajdują się np.: biografie, przewodniki, książki będące zapisem relacji ocalonych z eksterminacji, atlasy historyczne i katalogi wystaw.

Otwarta w październiku ekspozycja stała pokazuje dzieje historii Żydów polskich. Turyści mogą się dowiedzieć, z czego był znany naród żydowski  w czasach średniowiecza, poczytać o zwyczajach stosowanych podczas poszczególnych świąt. Historia została przedstawiona za pomocą cytowanych fragmentów źródeł wyświetlanych na ekranach dotykowych, na mapach, makietach. Zwiedzający mają możliwość poznać działanie urządzeń wykorzystywanych w tamtym okresie jak np. prasy drukarskiej. Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów wystawy jest rekonstrukcja synagogi z Gwoźdźca.

Obecnie do Polski przyjeżdża ok. 100 tys. Żydów z całego świata. Twórcy muzeum zadbali by zwiedzający mogli zapoznać się z wieloma aspektami kultury i historii, nie skupiając się na jednym z najczęściej poruszanych tematów – tragedii Holokaustu.

Twórcy placówki liczą, że takie kompleksowe przedstawienie problematyki przyciągnie turystów z Izraela, Europy i Stanów Zjednoczonych. Międzynarodowy zespół naukowców i kuratorów, który przygotowywał wystawę stałą pod kierunkiem prof. Barbary Kirshenblatt-Gimblett zadbał o precyzyjny opis wydarzeń. Dzięki temu Muzeum Historii Żydów Polskich ma szansę znaleźć się w czołówce najchętniej odwiedzanych warszawskich muzeów.

Katarzyna Kęcka