Dyrektywa 90/314 wskazuje w art. 7, iż turyści powinni być w odpowiedni sposób chronieni na wypadek niewypłacalności organizatora turystyki. Ustawa o usługach turystycznych w treści po nowelizacji z 2010 r. w art. 5 nakłada na biura podróży obowiązek zapewnienia klientom, na wypadek swojej niewypłacalności: pokrycie kosztów powrotu z imprezy turystycznej, zwrot wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, a także zapewnienie klientom zwrot uczęści wpłat wniesionych tytułem zapłaty za imprezę turystyczną, jeżeli nie została zrealizowana w całości. Wypełnienie tego obowiązku możliwe jest poprzez zawarcie odpowiedniej gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.
Sama treść przepisu ustawy pozwoliłaby na przypuszczenie, że zabezpieczenie winno wystarczyć na pokrycie zarówno powrotu do kraju, jak i pełnego zwrotu dla osób, które w ogóle na imprezę turystyczną nie wyjechały.
Problemem, który ujawnił się już przy okazji bankructw takich biur, jak Selectours, Orbis czy Sky Club jest to, iż posiadane przez nie gwarancje bankowe nie wystarczają na zabezpieczenie roszczeń wszystkich klientów. Pieniądze z gwarancji w pierwszej kolejności idą na pokrycie kosztów powrotu turystów do kraju, a dla osób które nie wyleciały w ogóle na opłacony wcześniej wypoczynek środków z gwarancji po prostu nie wystarcza.
Zabezpieczenia, które posiadają biura podróży są bowiem ograniczone do określonych w umowie gwarancji kwot. Minister finansów ustala w rozporządzeniu minimalne wysokości sumy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej wymaganej w związku z działalnością wykonywaną przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. Są one uzależnione od obrotów w roku ubiegłym i rodzaju wykonywanej działalności.
Tak zbudowany system zabezpieczeń już z samego założenia nie może gwarantować pełnej ochrony klientów biura podróży. Skoro suma gwarancji bankowej jest ograniczona, a jej wysokość ustalona na podstawie historycznych obrotów biura podróży to nie trudno przewidzieć, że przy odrobinie niesprzyjających okolicznościach pieniędzy nie wystarczy na pokrycie wszystkich roszczeń klientów. Praktyka pokazała, że taka sytuacja ma miejsce w zdecydowanej większości przypadków.
Na tej podstawie w połowie 2013 r. klient upadłego biura podróży Summerelse wystąpił do sądu o odszkodowanie od Skarbu Państwa za nieprawidłową implementację unijnej dyrektywy do prawa polskiego, na skutek czego poniósł szkodę w kwocie równoważnej cenie imprezy, którą zapłacił i która nie została mu zwrócona w ramach wypłat z gwarancji ubezpieczeniowej. Sąd Rejonowy powództwo oddalił jednak w wyniku wniesienia apelacji Sąd Okręgowy w Warszawie zmienił zaskarżony wyrok i przyznał rację turyście.
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, iż „w Polsce regularnie dochodzi do niewypłacalności biur podróży a posiadane przez te biura gwarancje lub ubezpieczenia okazują się niewystarczające. Pozwala to przyjąć wniosek, że w krajowym porządku prawnym nie doszło do prawidłowej implementacji Dyrektywy Rady z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG), a w szczególności do doprowadzenia polskiego prawa do zgodności z wymogami art. 7 tej Dyrektywy, według którego na wypadek swojej niewypłacalności organizator podróży (wycieczek, wakacji) powinien zapewnić dostateczne zabezpieczenie umożliwiające zwrot nadpłaconych pieniędzy oraz powrót konsumenta z podróży.”
Jednym słowem ok. półtoraroczny bój zakończył się sukcesem turysty i teraz Skarb Państwa będzie mu musiał wypłacić kwotę 6000 zł, której nie uzyskał on w ramach wypłaty z gwarancji ubezpieczeniowej organizatora. Wyrok jest prawomocny bowiem w przypadku spraw o wartości poniżej 50 tys. zł nie przysługuje skarga kasacyjna.
Wskazane powyżej rozstrzygnięcie powinno mieć dwa istotne efekty. Pierwszy to skierowanie kolejnych spraw poszkodowanych turystów na drogę sądową, co jest raczej bardzo prawdopodobne. Drugim efektem powinna być zmiana prawa polskiego i dostosowania go do wymogów unijnej dyrektywy w zakresie zabezpieczenia turystów. Jednym z rozwiązań może być tzw. Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.
Krzysztof Wilk
_3.jpg)
Sąd Okręgowy w Warszawie zmienił wyrok w sprawie odpowiedzialności Skarbu Państwa za nieprawidłowe wdrożenie dyrektywy unijnej. Istniejący w Polsce system zabezpieczeń finansowych biur podróży na wypadek niewypłacalności, przejawiający się w obowiązku wykupienia odpowiedniej gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, unormowany został w ustawie o usługach turystycznych, która stanowi w tym zakresie implementację prawa unijnego. 
.jpg)
To druzgocząca porażka porażka byłej już Podsekretarz Stanu Katarzyny Sobierajskiej, która uparcie twierdziła, że dyrektywa unijna 90/314 została prawidłowo "zaimplementowana" do polskiego prawa. Następca też się na tym przewróci, jeżeli w trybie pilnym nie wymieni dotychczasowych doradców - żeby problem rozwiązać systemowo, potrzebna jest zupełnie inna filozofia!