Impreza bez zabezpieczenia

Ustawa o usługach turystycznych pozwala na zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej przez organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego na okres maksymalnie 24 miesięcy. Aby skutecznie zawiesić działalność, należy zawiadomić pisemnie organ prowadzący rejestr w terminie 7 dni od dnia zawieszenia. Zawieszenie działalności jest instytucją stosunkowo nową. Najpierw wprowadzono je do ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a następnie do ustawy o usługach turystycznych dodano art. 7a (ustawą z dnia 29.04.2010 r. [Dz.U. Nr 106, poz. 672], która weszła w życie 17.09.2010 r.). Czasy kryzysu powodują, że niektórzy korzystają z możliwości zawieszenia działalności. Takie zawieszenie nie oznacza jednak automatycznego wstrzymania imprez. W wypadku organizatorów turystyki, którzy zdecydują się na skorzystanie z tej opcji, pojawia się pytanie o możliwość zrealizowania kontraktów zawartych przed zawieszeniem. 

Trzeba wywiązać się z umów
Co do zasady zawieszenie działalności wiąże się czasowym zaprzestaniem wykonywania działalności. Przepis u.u.t. stanowi jednak w sposób jednoznaczny, że zawieszenie przez przedsiębiorcę wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego nie zwalnia go z obowiązku wywiązania się z umów zawartych z klientami w okresie przed zawieszeniem działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego. Sprawa wydaje się zatem jasna. Umowy o imprezy turystyczne zawarte przed zawieszeniem działalności powinny zostać zrealizowane nawet podczas zawieszenia. 

Problem z zabezpieczeniem
Obowiązek wywiązania się z już zawartych umów sam w sobie nie wydaje się nieprawidłowy. Problem jednak pojawia się w zestawieniu z regulacją, która przewiduje, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego podmioty te zwolnione są z zawarcia umowy gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, lub umowy ubezpieczenia na rzecz klientów, lub też przyjmowanie wpłat klientów wyłącznie na rachunek powierniczy. A zatem w czasie zawieszenia działalności nie trzeba dbać o to, aby mieć stosowne zabezpieczenia na wypadek niewypłacalności. Jest to absolutny wyjątek od zasady, że obowiązek posiadania gwarancji lub umowy ubezpieczenia dotyczy całego okresu wykonywania działalności. Pojawia się zatem pytanie, czy wolno zorganizować imprezę w czasie zawieszenia działalności, nie mając zabezpieczenia (zakładając, że wygasło) tylko dlatego, że umowę z klientem zawarto przed zawieszeniem, gdy umowa gwarancji (ubezpieczenia) jeszcze obowiązywała? 

Liczy się moment zawarcia umowy
Częściowo problem rozwiązują regulacje przewidujące, że zabezpieczenie (gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa czy ubezpieczenie na rzecz klientów) obejmuje ochroną wszystkie umowy o organizowanie imprez turystycznych, zawarte z klientami w okresie obowiązywania umowy. Zasada ta obowiązuje nawet wówczas, gdyby ich wykonanie nie nastąpiło w tym okresie. Warunkiem jest jednak aby informacje o wystąpieniu zdarzenia objętego zabezpieczeniem przekazane zostały w terminie do jednego roku po upływie okresu obowiązywania umowy. A zatem co do zasady można wykonać w czasie zawieszenia działalności imprezę pomimo tego, że umowa ustanawiająca zabezpieczenie już nie obowiązuje. Stanowisko takie potwierdza rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. W stanowisku nadesłanym do redakcji „WT” z 21 września br. czytamy: „Zawieszenie działalności najczęściej następuje po zakończeniu okresu, na który wystawione było zabezpieczenie finansowe. Przedsiębiorca ma prawo zrealizować wszystkie imprezy zawarte w okresie obowiązywania gwarancji. Należy pamiętać, że roszczeń do gwarancji klienci mogą dochodzić jeszcze rok, zatem realizowane podczas zawieszenia imprezy mają zapewnioną ochronę”. 

Problem z „odległymi imprezami”
Luka w przepisach jednak jest. Warunkiem bowiem skorzystania z zabezpieczenia ustanowionego umową, która już nie obowiązuje, jest to, aby zdarzenie objęte zabezpieczeniem zostało zgłoszone w terminie do jednego roku po upływie okresu obowiązywania umowy. Co z imprezami, które mają odbyć się poza tym terminem? Skoro zawieszenie działalności może trwać maksymalnie 24 miesiące, teoretycznie ryzyko takie istnieje. Dostrzega je także urząd marszałkowski. We wskazanym powyżej stanowisku wyjaśniono, że mógłby wystąpić przypadek, że w czasie działalności firma zawarła umowę z terminem realizacji dłuższym niż okres dochodzenia roszczeń. Taka umowa nie miałaby ochrony. Ten problem został zasygnalizowany MSiT.
Wydaje się, że w takim wypadku pozostaje liczyć na rozsądek organizatorów. Nie powinno być bowiem wątpliwości, że pomimo ustawowego nakazu wywiązania się ze zobowiązań organizator nie powinien zrealizować. 

Kłopot z informacją
Problem jednak, który nasuwa się po prześledzeniu regulacji dotyczy przepisów nakładających liczne obowiązki informacyjne wobec klienta
z którym zawierana jest umowa. Organizator turystyki jest obowiązany wydać klientowi wpłacającemu należność za imprezę turystyczną lub zaliczkę przekraczającą 10 proc. tej kwoty pisemne potwierdzenie posiadania zabezpieczenia (art. 14 ust. 4 u.u.t.). Tymczasem organizator wykonujący imprezę w czasie zawieszenia działalności (umowa zawarta przed zawieszeniem) takiego zawieszenia może nie mieć. Dobrze, jeśli klienta obejmie umowa gwarancji lub ubezpieczenia obowiązująca w czasie podpisywania umowy o imprezę turystyczną. Jak wynika z powyższych rozważań, nie zawsze tak będzie. Jest to kolejny argument przemawiający za tym, że w sytuacji gdy organizator nie może potwierdzić posiadania zabezpieczenia, nie powinien realizować imprezy. 

Potrzebne zmiany?
Przy najbliższej nowelizacji u.u.t. należałoby uszczegółowić przepisy
w ten sposób, by nie było żadnych wątpliwości, że imprezy turystycznej bez zabezpieczania zorganizować nie można. Poza tym wydaje się, że dobrym pomysłem byłaby modyfikacja obowiązków informacyjnych w razie gdy do organizacji imprezy dochodzi po zawieszeniu działalności (a umowa zawarta została przed zawieszeniem). Obecny stan prawny może bowiem sprawiać kłopoty tak organizatorom, jak i klientom. 

---

STANOWISKO URZĘDU MARSZaŁKOWSKIEGO

---

Zawieszenie działalności najczęściej następuje po zakończeniu okresu, na który wystawione było zabezpieczenie finansowe. Przedsiębiorca ma prawo zrealizować wszystkie imprezy zawarte w okresie obowiązywania gwarancji. Należy pamiętać, że roszczeń do gwarancji klienci mogą dochodzić jeszcze rok, zatem realizowane podczas zawieszenia imprezy mają zapewnioną ochronę.
Zabezpieczenie finansowe jest ważne przez cały okres określony w umowie i nie ma tu znaczenia zawieszenie działalności. Mógłby jednak wystąpić przypadek, że w czasie działalności firma zawarła umowę z terminem realizacji dłuższym niż okres dochodzenia roszczeń. Tylko wtedy taka umowa nie miałaby ochrony. Ten problem został zasygnalizowany MSiT i mamy nadzieję, że najbliższa nowelizacja prawa rozwiąże ten problem.
Marta Milewska, rzecznik prasowy, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

---