Gwarancje – nowi zapłacą więcej

Podczas gdy MSiT pracuje nad powołaniem funduszu gwarancyjnego, resort finansów „uszczelnia” obwiązujący system zabezpieczeń poprzez zmiany w rozporządzeniach do ustawy o usługach turystycznych. Zmiana sposobu naliczania gwarancji ubezpieczeniowych nastąpi wkrótce, o czym pisaliśmy w „WT” 22.
Zmiany, których chce dokonać minister finansów, są bezpośrednim następstwem tegorocznej serii niewypłacalności touroperatorów. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia minister wprost przyznaje, że gwarancje dla organizatorów okazały się zbyt niskie. Popiera to wyliczeniami, będącymi swoistym bilansem strat poniesionych w wyniku upadłości. Zgodnie z przedstawionymi statystykami, od początku roku oświadczenie o niewypłacalności złożyło w urzędach marszałkowskich łącznie 12 organizatorów. Siedmiu z nich prowadziło działalność od niespełna 2,5 roku. Łączna suma gwarancji upadłych biur opiewała na kwotę 28,1 mln zł. Z zagranicy sprowadzono do kraju ponad 7100 poszkodowanych klientów, co kosztowało ok. 7,5 mln zł, z tego 418,5 tys. zł urzędy marszałkowskie wyłożyły z własnej kieszeni. Łącznie z gwarancji na sprowadzenie do kraju oraz na pokrycie roszczeń zabraknie ok. 5,5 mln zł. Przy czym należy zwrócić uwagę, że największy udział w końcowej sumie mają zobowiązania Triady i Sky Clubu . Niemniej ujemny wynik dał impuls do zmian w regulacjach prawnych określających minimalne sumy gwarancji ubezpieczeniowych. 

Starzy z mniejszą gwarancją niż nowi
Zgodnie z projektami rozporządzeń minimalne kwoty gwarancji dla nowych touroperatorów będą wynosiły: 250 tys. euro dla biur korzystających z czarterów, 50 tys. dla działających w państwach europejskich, bez korzystania z przelotów czarterowych i 7,5 tys. euro dla organizujących wyjazdy po Polsce i do naszych najbliższych sąsiadów. Do tej pory kwoty te opiewały na odpowiednio: 42 tys., 8 tys. i 5,5, tys. euro. Ministerstwo wyliczyło, że kwota 250 tys. euro może wystarczyć na sprowadzenie do kraju ok. 400 osób i zwrot wpłat na niezrealizowane imprezy turystyczne dla ok. 300 osób przy przeciętnej cenie za imprezę ok. 2000 zł.
– Dotychczasowe stawki dla początkujących były zdecydowanie za niskie, dlatego uważam, że jest to ruch w dobrym kierunku – komentuje Krzysztof Piątek, prezes Polskiego Związku Organizatorów Turystyki. – Jedyna uwaga: minimalna kwota 250 tys. euro powinna dotyczyć nie tylko biur rozpoczynających, ale i już prowadzących działalność. Teraz dla tych drugich minimalny próg może się okazać niższy niż dla początkujących – dodaje. Jednak zaproponowana podwyżka gwarancji dla nowych biur nie cieszy wszystkich i nie do końca znajduje uzasadnienie w tegorocznych upadłościach, jak chce tego ministerstwo. Wśród niewypłacalnych touroperatorów w 2012 r., tylko jeden działał krócej niż rok. W przeszłości sytuacje, w których tak młode biura upadały, nie miały miejsca. Poza tym tak wysokie gwarancje utrudnią wchodzenie na rynek nowym podmiotom. 

Gwarancja musi być proporcjonalna
Dalsze zmiany mają służyć uszczelnieniu przepisów tak, by gwarancje były adekwatne do aktualnej sytuacji finansowej touroperatorów. Dlatego zgodnie z paragrafem trzecim wysokość gwarancji będzie naliczana na podstawie rocznego przychodu uzyskanego w ostatnim roku obrotowym, a nie w ostatnim zamkniętym roku rozliczeniowym, jak dotychczas. Zmiana wydaje się mała, acz znacząca, gdyż zamknięty rok rozliczeniowy oznacza rok ostatnio audytowany, czyli w praktyce sprzed 2–3 lat. „Przedmiotowa zmiana umożliwi uwzględnianie jak najbardziej aktualnej sytuacji finansowej przedsiębiorcy przy wyliczaniu rocznego przychodu” – wyjaśnia uzasadnienie ministra finansów. Jednak rozporządzenie nie doprecyzowuje, czy mowa o obrotach z ostatnich 12 miesięcy przed złożeniem wniosku, czy obrotach od zakończenia poprzedniego roku podatkowego przeliczonych później na zasadzie proporcji. Jednocześnie wprowadzono nową regulację odnoszącą się do sposobu obliczania przychodu w sytuacji łączenia się biur podróży bądź przejmowania zobowiązań jednego organizatora przez innego. W takiej sytuacji przychód będzie stanowił sumę przychodów połączonych przedsiębiorców. Przyjęte rozwiązanie ma zapobiegać sytuacjom analogicznym, jak w wypadku Triady i Sky Clubu, gdzie suma gwarancyjna była za niska. 

Sugestie MSiT pominięte
Wszystkie zaproponowane zmiany sprowadzają się do uniemożliwienia zaniżania kwot ubezpieczeniowych przez organizatorów. Jednak nie wszystkie postulaty, jakie wcześniej wysuwała branża, zostały wzięte pod uwagę. Pominięte zostały te proponowane przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Minister Katarzyna Sobierajska oczekiwała wprowadzenia obowiązku kwartalnego aktualizowania wysokości przychodu i tym samym wysokości gwarancji. Resort finansów nie wprowadził jednak tego zapisu, gdyż mógłby się okazać zbytnim obciążeniem zarówno dla touroperatorów, jak i ubezpieczycieli.
Z pewnością organizatorów cieszy fakt, że ministerstwo finansów zamiast podnosić gwarancje działającym touroperatorom, podjęło kroki umożliwiające egzekwowanie istniejących. Co nie zmienia faktu, że zmiany w rozporządzeniach stanowią jedynie środek doraźny, mający wesprzeć chwiejącą się w posadach konstrukcję funkcjonującego systemu. Należałoby zmienić nie tylko rozporządzenia, ale i całą ustawę, która jednocześnie uwzględniałaby istnienie funduszu gwarancyjnego, którego powstanie jest już przesądzone. Bez tego kroki podejmowane prze resort finansów, choć słuszne, mogą się okazać nieskuteczne. AO

---

28,1 mln zł łączna suma gwarancji ubezpieczeniowych upadłych biur

5,5 mln zł łącznie zabraknie na pokrycie roszczeń klientów upadłych biur

2,5 roku działało siedem spośród dwunastu biur, które ogłosiły niewypłacalność

250 tys. euro to nowa minimalna kwota gwarancji dla nowego organizatora czarterowego

PODSUMOWANIE: Ministerstwo Finansów, wyciągając wnioski z tegorocznej serii upadłości, podwyższa gwarancje dla debiutantów. Resort nie chce, by zobowiązania bankrutów były regulowane ze środków publicznych.

---