Ponad 90 % gospodarki gmin uzdrowiskowych stanowi lecznictwo uzdrowiskowe, turystyka uzdrowiskowa, turystyka, oraz usługi związane z tymi branżami.
W obecnej sytuacji związanej z Covid-19, zamkniętymi obiektami sanatoryjnymi, gastronomicznymi i brakiem możliwości uzyskania dochodu własnego w postaci opłaty uzdrowiskowej, a także ponoszonych przez gminy kosztów wsparcia przedsiębiorców związanych z branżą uzdrowiskową gminy uzdrowiskowe odnotowały drastyczne spadki dochodów budżetów. Spadki te w najbliższych 3 miesiącach sięgną od 4 do 9 % dochodów gmin , a w skali roku będą to spadki rzędu 20-35 %. W praktyce oznaczać to będzie szybką utratę płynności finansowej gmin, szczególnie tych o rozwiniętych funkcjach uzdrowiskowych. Bardzo silne spadki przychodów odnotowują też spółki komunalne dostarczające wodę i odbierające ścieki oraz odpady. Utraciły one często ponad 60 % swoich przychodów miesięcznych co gwałtownie zagraża ich egzystencji.
Gminy uzdrowiskowe, podobnie jak inne JST, są takimi samymi pracodawcami jak inne podmioty, które zostały objęte tarczą antykryzysową. Niestety gminy nie zostały zwolnione ze składek ZUS od pracowników, ani objęte inną pomocą.
Przeprowadzona szczegółowa robocza analiza stanu finansowego i gospodarczego polskich uzdrowisk według stanu na kwiecień 2020 roku i prognoza na następne miesiące sygnalizuje, że wymagają one bezwzględnego wsparcia poprzez specjalnie im dedykowany program wsparcia. W pierwszej kolejności niezbędne wsparcie powinno obejmować:
- konieczność czasowego dofinansowania budżetów gmin uzdrowiskowych poprzez refinansowanie spadku wpływów dochodów z tytułu opłaty uzdrowiskowej i zmiana przepisów w sprawie naliczania dotacji uzdrowiskowej,
- podwyższenie udziałów w podatkach (PIT, CIT), lub refinansowanie spadku tych dochodów na poziomie w całości pokrywającym brak lub obniżenie wpływów z tego tytułu, za okres zamknięcia uzdrowisk
- zmniejszenie finansowego udziału gmin w inwestycjach realizowanych z programów unijnych z zakresu infrastruktury uzdrowiskowej, turystycznej i komunalnej poprzez wsparcie finansowe Państwa wkładów własnych gmin,
- zwolnienie ze składek ZUS za okres pandemii, wszystkich zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, podmiotów gospodarczych działających w uzdrowiskach w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego i szeroko rozumianej turystyki, które musiały zaprzestać działalności na skutek decyzji rządu o wprowadzeniu stanu pandemii w kraju,
- zwolnienie ze składek ZUS na okres pandemii jednostek gmin uzdrowiskowych,
- wypracowanie mechanizmów bezpośredniego wsparcia spółek komunalnych w miejscowościach w których spółki takie są kluczowymi dostawcami mediów,
- zapewnienie utrzymania miejsc pracy i wsparcie podmiotów lecznictwa uzdrowiskowego, firm kooperujących w celu zabezpieczenia ciągłości przyszłego funkcjonowania lecznictwa uzdrowiskowego po jego otwarciu,
- zabezpieczenie finansowe ciągłości funkcjonowania infrastruktury kluczowej dla działalności uzdrowisk,
- wprowadzenie „bonu uzdrowiskowego” w 100% finansowanego ze środków centralnych, w celu zachęcenia potencjalnych turystów i kuracjuszy do korzystania z oferty polskich uzdrowisk.
Wyjątkowa specyfika gmin uzdrowiskowych jako „szczególnych podmiotów JST” w skali kraju obarczonych istotnymi ograniczeniami rozwoju gospodarczego oraz ograniczeniami przestrzenno-funkcjonalnymi i wymogami środowiskowymi, a jednocześnie realizującymi bardzo kosztowne zadania własne, których nie muszą realizować inne JST predysponuje je do objęcia ich dedykowanym programem pomocowym.
