UOKIK ścigał w zeszłym roku głównie biura

Marta Szostak

Absolutny kanon w rejestrze klauzul niedozwolonych stanowią postanowienia dotyczące terminu, w jakim cena wycieczki może ulec zmianie. W myśl ustawy o usługach turystycznych kwota ustalona w umowie nie może być podwyższona w okresie 20 dni przed datą wyjazdu (art. 17 ust. 2 ustawy o usługach turystycznych). Oznacza to, że cena nie może wzrosnąć nie tylko 5 i 10 dni przed datą wyjazdu, ale również 20. dnia go poprzedzającego. Podstawowa zasada jest więc taka, że cena imprezy turystycznej nie może się zmienić, gdy do wyjazdu jest mniej niż 21 dni. Zatem w umowie możemy wpisać jedynie postanowienie następującej treści: „Cena wycieczki może ulec podwyższeniu do 21. dnia przed datą wyjazdu”.

Kiedy i jak turysta może złożyć reklamacje
UOKiK wskazywał wielokrotnie, że konsument musi mieć realną możliwość złożenia reklamacji, nie może to być tylko fikcyjne uprawnienie. W związku z tym termin jej złożenia nie może być dla turysty uciążliwy (2 dni czy 7 dni). Zwyczajowo przyjęto, że okres ten powinien wynosić 30 dni. Co więcej, należy pamiętać, że UOKiK uznaje obowiązek uzyskania pisemnego potwierdzenia przyjęcia reklamacji przez przedstawiciela touroperatora na miejscu odbywania imprezy turystycznej za zbyt daleko idącą uciążliwość. Nie można zatem żądać od konsumenta uzyskania takiego potwierdzenia.

Który sąd rozstrzygnie spór?
W myśl zasady ogólnej powództwo wytacza się przed sądem pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (art. 27 kpc). Jeśli jednak chodzi o powództwo o ustalenie istnienia umowy, jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie albo odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, można je też wytoczyć przed sądem w miejscu jej wykonania. To, który sąd zostanie wybrany, zależy od konsumenta. Nie należy zatem stosować postanowień, zgodnie z którymi sądem właściwym do rozpoznania sporów będzie zawsze sąd właściwy dla biura podróży.
Warto przypomnieć, że w wypadku uznania przez SOKiK prawomocnym wyrokiem stosowanego przez nas postanowienia za niedozwolone zostanie ono umieszczone w rejestrze na stałe wraz z nazwą i siedzibą naszej firmy.

Kto najczęściej wnosił pozwy?
Najczęściej z powództwem do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów występuje dobrze znane biurom podróży Stowarzyszenie Towarzystwo Lexus. Na 137 zakazanych klauzul 99 zostało wpisanych w efekcie postępowania wytoczonego właśnie przez Lexusa. O tym dobrze znanym branży stowarzyszeniu pisaliśmy w „WT” 1/2009. Składa ono przeciwko biurom liczne pozwy, kierując się zasadą: każda klauzula w oddzielnym pozwie. Dlaczego tak się dzieje? Stowarzyszenie jako strona pozywająca jest zwolnione z kosztów postępowania sądowego. Działając przez pełnomocnika, może liczyć na zwrot kosztów sądowych – 360 zł od każdego pozwu – oraz dodatkowo na zwrot kosztów procesu.

klauzule niedozwolone
Klauzule wpisane do rejestru
w 2009 r., przykłady
• Cena ustalona w umowie może ulec podwyżce (do 20. dnia przed rozpoczęciem imprezy), stosownie do treści art.17 ustawy o u sługach turystycznych.
• Wszelkie spory mogące wyniknąć z tytułu realizacji umowy będą rozstrzygane polubownie, a w razie braku porozumienia przez sąd właściwy dla siedziby organizatora.
• Reklamację w formie pisemnej klient winien złożyć w ciągu 2 dni od dnia zakończenia imprezy turystycznej.

Dlaczego je wpisano?
• Cena może zostać podwyższona jedynie do 21. dnia przed planowaną datą wyjazdu.
• Sąd właściwy do rozpoznania sporu to sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania (siedzibę). Konsument może też wybrać sąd właściwy dla miejsca wykonania umowy.
• Uprawnienie do złożenia reklamacji nie może być fikcyjne, a termin jej złożenia nadmiernie uciążliwy.