Ostrożnie szacuj kwoty potrącenia

Joanna Torbé

Stan faktyczny: Biuro w warunkach uczestnictwa w imprezie wprowadziło postanowienie, zgodnie z którym, w przypadku gdy klient rezygnował z imprezy z innych przyczyn aniżeli wskazane w dokumencie wówczas organizator imprezy z wpłaty dokonanej przez klienta miałby potrącić następujące kwoty stanowiące równowartość kosztów poniesionych w związku z dokonanymi już przygotowaniami do imprezy turystycznej. Należą do nich:
• opłata manipulacyjna w wysokości 250 zł – w razie rezygnacji na więcej niż 35 dni przed rozpoczęciem imprezy,
• 50 proc. ceny imprezy w razie rezygnacji 15-35 dni przed rozpoczęciem imprezy,
• 75 proc. ceny imprezy w razie rezygnacji 8-14 dni przed rozpoczęciem imprezy,
• 90 proc. ceny imprezy w razie rezygnacji w terminie krótszym niż 8 dni przed rozpoczęciem imprezy.
Niniejszy przepis zakwestionował prezes UOKiK, stwierdzając, że jest on niezgodny z art. 385(3) pkt 12 k.c., który określa, że niedozwolone jest takie postanowienie umowne, które wyłącza obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub w części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania.

Orzeczenie SOKiK: Sąd podzielił stanowiska UOKiK. Stanął on na stanowisku, iż biuro nie może dowolnie potrącać tak znacznej części ceny uiszczonej przez klienta. W ten sposób bowiem otrzymuje ono część ceny, podczas gdy samo jest zwolnione z obowiązku spełnienia świadczenia. Zakwestionowane postanowienie pozostaje w sprzeczności z zasadą ekwiwalentności świadczeń, powodując nierównomierne rozłożenie praw i obowiązków stron umowy ze szkodą dla konsumenta. Dlatego taki zapis stanowi postanowienie niedozwolone, o którym mowa w art. 385(3) pkt 12 k.c.. Sąd wskazał również, że wskazane w zakwestionowanym postanowieniu stawki opłat ustalone zostały na rażąco wygórowanym poziomie (art. 385(3) pkt 17 k.c.). (Wyrok SOKiK z dnia 20 lutego 2007 r., sygn. XVII Amc 50/06).

Wnioski:
Co do zasady biuro ma prawo do potrącania kosztów w przypadku, gdy klient zrezygnuje z uczestnictwa w imprezie. Kwota potrącenia powinna jednak zostać ustalona na podstawie indywidualnego wyliczenia z klientem, z uwzględnieniem rzeczywistej straty jaką poniosło biuro. Nie można natomiast do umowy wprowadzać postanowień, które z góry wskazują wygórowane kwoty potrącenia. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku gdy klient nie wykorzysta określonych świadczeń np. nastąpi skrócenie pobytu, czy dobrowolna rezygnacja z części lub całości świadczeń.
W takiej sytuacji biuro nie może postanowić, że nie dokonuje zwrotu świadczeń, które nie zostały w pełni wykorzystane z przyczyn leżących po stronie klienta.