Zabrze buduje na historii

Z czym może kojarzyć się Zabrze potencjalnemu turyście? Z dymiącymi kominami kopalń i klubem piłkarskim z obowiązkowym „górnikiem” w nazwie. Ten stereotypowy obraz został utrwalony w świadomości, a przecież czasy węgla i pary to dla tego jednego z najmłodszych miast Górnego Śląska przeszłość. Zabrze znów ma szanse na spektakularny rozwój, poprzez udostępnianie dla ruchu turystycznego unikatowych obiektów poprzemysłowych, zachowanych na i pod terenem miasta.
Dziedzictwo przemysłowe musi być elementem identyfikacji naszego regionu, w strategii promocji będzie miało główne miejsce – mówił Jerzy Gorzelik, wicemarszałek województwa śląskiego. – Może być elementem rozwoju, ważną gałęzią turystyki. Małgorzata Mańka-Szulik, prezydent Zabrza zwracała uwagę zgromadzonych: – Znajdujemy się w byłej sortowni kopalni Zabrze, za oknem widać kopalniany szyb. Powinniśmy być dumni, że myśl ludzka zostawiła takie dzieła, umieć dostrzec ich piękno i wykorzystać potencjał turystyczny.
Ważne jest wyznaczenie strategicznych kierunków rozwoju i międzynarodowa współpraca – podkreślał Henryk Handszuh z WTO, – synergia między inicjatywami UNWTO, a programami unijnymi, mogącymi być źródłem finansowania rozwoju produktów turystycznych. Jedną z nich jest niewątpliwie Śląski Szlak Zabytków Techniki, włączony do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego, oceniany przez fachowców jako produkt markowy, jeśli chodzi o polską turystykę. Szlak, udostępniony turystom w 2006 roku, tworzy 36 obiektów związanych m.in. z tradycją górniczą, hutniczą, kolejnictwem, przemysłem spożywczym. Cztery z nich znajdują się w Zabrzu – miasto pragnie wykorzystać swoją pozycję lidera w odkurzaniu industrialnych pereł i stworzyć Europejski Ośrodek Kultury i Turystyki Przemysłowej. Projekt ma być gotowy do końca 2012 roku. Koszt inwestycji wyniesie ponad 69 mln zł, z czego prawie 41,5 mln zł będzie pochodziło z UE.
W czasie konferencji pojawiły się pytania i wątpliwości, czy branża w Polsce jest gotowa na wyzwania turystyki dziedzictwa przemysłowego, która do tej pory była traktowana jako produkt niszowy. Zarządcy obiektów zamienionych na muzea nie do końca potrafią wykorzystać ich turystyczny potencjał, brakuje infrastruktury typu kawiarnie, pamiątki, parkingi, dodatkowych atrakcji np. dla dzieci, a nawet informacji o innych miejscach, zlokalizowanych na Szlaku Zabytków Techniki w pobliżu. W tej chwili trzy z nich są zamknięte dla ruchu turystycznego (w tym m.in. Skansen Górniczy „Luiza” w Zabrzu). – To tylko i wyłącznie czasowa sytuacja, podyktowana głównie względami bezpieczeństwa – tłumaczy Agnieszka Sikorska, dyrektor biura Śląskiej Organizacji Turystycznej, zwracając uwagę, że rocznie Szlak Zabytków Techniki odwiedza ponad 500 tys. turystów i zainteresowanie rośnie. Obecny na konferencji sekretarz generalny UNWTO, Taleb Rifai, podkreślał rangę międzynarodowego szczytu turystycznego w Zabrzu. – Jesteśmy w procesie identyfikacji poważnych graczy turystycznych i Polska znajduje się na tej liście. W 2010 roku Wasz kraj zanotował wzrost o 2 proc. w wysokości dochodów z turystyki. Uważam, że szukanie niszy w tym obszarze, a zwłaszcza w ramach turystyki postindustrialnej to właściwa droga, którą wybraliście. Czy rzeczywiście zabrzańskie spotkanie potwierdza polską pozycję w kształtowaniu polityki turystycznej w Europie i na świecie? Podsekretarz w MSiT Katarzyna Sobierajska nie kryła obaw: – Jeszcze dużo pracy przed nami. Bardzo istotne jest wsparcie finansowe, bez którego nie ruszymy z miejsca. Obecna perspektywa finansowania z Unii Europejskiej jest hojna dla turystyki, dzięki niej te inwestycje mogą być realizowane. Czynimy starania, by perspektywa 2014-20 nie była gorsza dla tej branży. 
Jaga Kolawa