Kiedy można zmienić warunki umowy?

Ustawa o usługach turystycznych reguluje takie wypadki i zobowiązuje biuro podróży do podjęcia odpowiednich działań. Ustawa o usługach turystycznych wskazuje procedurę postępowania w wypadku ko-
nieczności dokonania zmiany istotnych warunków umowy z przyczyn niezależnych od organizatora. Oznacza to, że zmiany nieistotne nie będą podlegały tej regulacji, aczkolwiek sama ustawa nie wskazuje, jakie warunki umowy zasługują na miano istotnych, a jakie nie. Precyzyjne określenie, czy konkretna zmiana umowy dotyczy warunków istotnych wymaga analizy konkretnej oferty turystycznej. Bez wątpienia za warunki istotne należy uznać cenę imprezy turystycznej, termin imprezy, określenie środka transportu, rodzaju zakwaterowania itp. W zależności od konkretnej oferty istotne mogą być też elementy programu, ponieważ jeżeli np. wycieczka obejmuje udział w wystawie lub koncercie, które dla uczestników były decydującym punktem programu, to usunięcie go z planu podróży może zostać uznane za zmianę istotnych warunków umowy.
Organizator zobowiązany jest zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o usługach turystycznych niezwłocznie poinformować klienta o konieczności dokonania zmiany istotnych warunków umowy. Klient w takiej sytuacji powinien podjąć decyzję, czy przyjmuje proponowaną zmianę umowy albo od umowy odstąpić. Jeżeli turysta w takim wypadku zdecyduje się na odstąpienie od umowy, to przysługuje mu wybór pomiędzy uczestnictwem w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie (chyba że zgodzi się na imprezę o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie) albo żądaniem natychmiastowego zwrotu wszystkich wpłaconych pieniędzy. Ponadto w razie odstąpienia od umowy klient może dochodzić odszkodowania za jej niewykonanie.
Opisana powyżej procedura dotyczy zmiany wszystkich istotnych warunków umowy, w tym także zmiany ceny imprezy turystycznej. Jednak sama dopuszczalność zmiany ceny została szczegółowo określona w art. 17 ustawy. Generalna zasada tego przepisu wskazuje, że cena nie może być podwyższona, chyba że umowa wyraźnie przewiduje taką możliwość.
Dodatkowo organizator musi udokumentować wpływ na podwyższenie ceny jednej ze wskazanych w ustawie okoliczności: wzrostu kosztów transportu, wzrostu opłat urzędowych, podatków lub opłat należnych za takie usługi, jak lotniskowe, załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych, albo wzrostu kursów walut. Ustawa zabrania podwyższania ceny w okresie 20 dni przed datą wyjazdu.
Podsumowując, zmiana ceny imprezy jest zawsze niedopuszczalna w terminie do 20 dni przed jej rozpoczęciem, a wcześniej tylko wtedy, gdy zostało to przewidziane w umowie z klientem i został udokumentowany wpływ czynników niezależnych od organizatora wskazanych w ustawie i wymienionych powyżej. Jeżeli te wymagania zostały spełnione, organizator może wdrożyć procedurę zmiany istotnych warunków umowy.
Procedura zmiany w umowy jest niewygodna dla organizatorów turystyki z kilku względów. Przede wszystkim, takie modyfikacje wpływają negatywnie na wizerunek profesjonalnego biura podróży, a także powodują konieczność dodatkowego nakładu pracy, związanego z wymianą korespondencji i załatwianiem formalności. Jednak najbardziej niekorzystnym efektem dokonania zmiany istotnych warunków umowy jest otwarcie klientom możliwości bezkosztowej rezygnacji z imprezy turystycznej. Niejednokrotnie zdarza się, że klient, który i tak planował rezygnację z wyjazdu wykorzystuje zmianę warunków umowy jako pretekst do rezygnacji, która stawia go w znacznie lepszej sytuacji, ponieważ daje mu uprawnienie do pełnego zwrotu wpłaconej kwoty. KW