Za żywioły przewoźnik nie odpowiada

Rejestr prowadzony przez Prezesa UOKiK zawiera postanowienia umowne przedsiębiorców wpisane na podstawie wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie wydanych na skutek pozwu osób prywatnych – konsumentów lub organizacji prokonsumenckich. Prezentowane w niniejszym artykule postanowienia umowne zostały do rejestru wpisane właśnie na podstawie pozwu dwóch takich organizacji: Stowarzyszenia Konsumentów Libertas z siedzibą w Dębicy oraz stowarzyszenia Towarzystwo Lexus z siedzibą w Poznaniu. Działalność tego typu podmiotów, polegająca na masowym pozywaniu przedsiębiorców turystycznych, była już wielokrotnie komentowana w środowisku branżowym i swego czasu zebrała pokaźne żniwo w postaci setek wpisów do rejestru.

Ustawa o usługach turystycznych zawiera szereg przepisów kształtujących w określony sposób prawa konsumenta i obowiązki organizatora. Zastrzeżenie w umowie postanowień, które kształtują te kwestie w sposób mniej korzystny dla klienta, jest nieważne z mocy prawa i może zostać uznane za niedozwolone postanowienie umowne. Stosowanie takich postanowień jest dla biura podróży bardzo ryzykowne i może spotkać się z dwojakimi konsekwencjami. Po pierwsze klient lub stowarzyszenie konsumenckie może pozwać organizatora do sądu konsumenckiego w sprawie o stwierdzenie, że posługuje się on niedozwoloną klauzulą. Efektem takiego postępowania może być konieczność poniesienia kosztów procesowych i wpis do rejestru, który z uwagi na jego jawność wpływa negatywnie na wizerunek przedsiębiorcy. Niezależnie od powyższego Prezes UOKiK może wszcząć postępowanie administracyjne w przedmiocie stosowania niedozwolonych zapisów przez przedsiębiorcę. W najgorszym wypadku przedsiębiorca może zostać zobowiązany do zapłaty kary pieniężnej w wysokości do 10 proc. obrotu osiągniętego w poprzednim roku działalności. 

Treść klauzul niedozwolonych, jak i cały rejestr jest dla przedsiębiorców często zupełnie nieczytelny. Po pierwsze, zawiera on setki wpisów dotyczących branży turystycznej. Po drugie, nie zawsze jest jasne, dlaczego dany zapis umowny wpisany do rejestru jest niedozwolony i jaki przepis prawny został  nim naruszony. Niestety konsekwencją posługiwania się umową lub warunkami uczestnictwa zawierającymi klauzule niedozwolone obciążony jest zawsze przedsiębiorca i nieświadomość prawna w tym zakresie nie jest żadną okolicznością łagodzącą. KW