Umowa z przewoźnikiem – transport lotniczy

Jak już wspomniano poprzednio w przypadku imprez turystycznych warunki transportu, obok warunków zakwaterowania, stanowią najważniejszy element pakietu i od właściwego wykonania tej części umowy bardzo często zależy odbiór całej wycieczki. Dlatego tak istotne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu usługi i zabezpieczenie się na wypadek ewentualnych nieprzewidzianych sytuacji.

Rodzaje umów

Biura podróży, które mają w ofercie imprezy turystyczne z transportem samolotowym mogą nabyć te składniki pakietu turystycznego na podstawie różnych umów. Najbardziej popularną umową jest umowa charteru lotniczego. Może ona polegać na „zakupie” bloku miejsc w samolocie na konkretnej trasie w jednym lub więcej powtarzających się rejsach. Większe biura podróży charterują całe samoloty bezpośrednio od przewoźników lotniczych dla wykorzystania we własnej ofercie i w celu częściowej odsprzedaży części miejsc mniejszym touroperatorom. Takie umowy wiążą się ze sporym ryzykiem, bowiem cena jednego rejsu wynosi od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych, a przewoźnicy lotniczy co do zasady nie obniżają ceny w zależności od poziomu wypełnienia samolotu. Brak sprzedaży wiąże się niemal automatycznie z wysokimi stratami. Warto zwrócić uwagę, że największe upadłości biur podróży w Polsce związane były właśnie z organizatorami operującymi wieloma połączeniami lotniczymi, a także najwyższa suma gwarancyjna ubezpieczeń biur podróży przewidziana jest właśnie dla biur posiadających w ofercie imprezy turystyczne z charterami lotniczymi. Ten element wiąże się z większym ryzykiem biznesowym, ale również z potencjalnie dużymi zyskami.

Inną możliwością dla mniejszych biur podróży, niedysponujących wystarczającymi środkami na pokrycie kosztów charteru, jest realizowanie imprez turystycznych przy wykorzystaniu samolotów rejsowych. Problemem jest tutaj kwestia gwarancji uzyskania biletu i możliwości skalkulowania jego ceny. W tym przypadku nigdy nie mamy pewności, że w danym czasie gdy pojawi się klient odpowiednia liczba biletów rejsowych i w danej konkretnej cenie, będzie dostępna. Wielu organizatorów stosuje w tym przypadku ofertę z ceną która nie obejmuje transportu lotniczego, a ten jest rezerwowany w porozumieniu z klientem w chwili zawierania umowy o imprezę turystyczną. 

Forma umowy

Umowa z przewoźnikiem powinna zostać zawarta w formie pisemnej z uwagi na fakt, że ewentualne dowodzenie w zakresie ustalonych zobowiązań bez posiadania takiego dokumentu byłoby znacznie utrudnione. Przed zawarciem umowy należy sprawdzić czy osoba reprezentująca przewoźnika jest uprawniona do zawierania umów w jego mieniu oraz czy przewoźnik posiada odpowiednie uprawnienia i zezwolenia. To bardzo istotne, gdyż organizator turystyki odpowiada przed własnymi klientami za zapewnienie usług składających się na pakiet turystyczny świadczonych przez podmioty posiadające kompetencje i zezwolenia w tym zakresie.

Szczególnie ważne jest, aby przy umowach, które stanowią ciąg odsprzedaży miejsc w samolocie (przewoźnik lotniczy – przewoźnik umowny – biuro podróży), ustalić kto faktycznie realizuje transport i kto za co w ramach tego transportu odpowiada.

Odpowiedzialność za przewoźnika

Bardzo ważne jest aby w umowie z przewoźnikiem przewidzieć obowiązki stron w sytuacjach problemowych, które mogą wydarzyć się podczas transportu. Nie bez znaczenia jest tutaj fakt, że przepisy unijne szczególnie regulują prawa pasażerów lotniczych. Rozporządzenie 261/2004 oraz orzecznictwo

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nakładają na przewoźników lotniczych szerokie obowiązki opieki nad pasażerami w przypadku opóźnienia wylotu, a także ewentualnego zwrotu ceny biletu lub odszkodowania. Uprawnienia pasażerów zależne są od czasu oczekiwania i przyczyn opóźnienia.

Prawo do opieki (bezpłatnej)

Pasażerowie otrzymują od przewoźnika lotniczego pomoc w przypadku opóźnienia wylotu w stosunku do planowanego startu:

a) o dwie lub więcej godzin w przypadku lotów do 1 500 kilometrów;

b) o trzy lub więcej godzin w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości pomiędzy 1 500 a 3 500 kilometrów

c) o cztery lub więcej godzin w przypadku wszystkich innych lotów.

W takich przypadkach pasażerom przysługują:

– posiłki oraz napoje w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania;

– dwie rozmowy telefoniczne, dwa dalekopisy, dwie przesyłki faksowe lub e-mailowe.

– w przypadku gdy spodziewany czas odlotu lotu ma nastąpić co najmniej jeden dzień po planowanym starcie opóźnionego lotu: zakwaterowanie w hotelu oraz transport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym).

Prawo do zwrotu ceny biletu

Gdy opóźnienie wylotu wynosi co najmniej 5 godzin pasażerowie mogą żądać zwrotu w terminie siedmiu dni pełnego kosztu biletu jeżeli lot nie służy już dłużej jakiemukolwiek celowi związanemu z pierwotnym planem podróży oraz gdy jest to konieczne, żądać zapewnienia powrotu do pierwszego miejsca odlotu w najwcześniej możliwym terminie. Takie przypadki są uzasadnione gdy lot był np. zaplanowany w związku z jakimś wydarzeniem (konferencja, wydarzenie sportowe).

Odszkodowanie

Choć rozporządzenie 261/2004 nie przewiduje możliwości odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu to jednak zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawach połączonych C-402/07 i C-432/07 pasażerowie opóźnionych lotów mogą powoływać się na prawo do odszkodowania, jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego 3 godziny lub więcej po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu. Należy w tym przypadku zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze możliwość ubiegania się o odszkodowanie zależy nie od opóźnienia wylotu, a opóźnienia w dotarciu do miejsca docelowego. Po drugie odszkodowanie nie przysługuje jeżeli odwołanie lotu jest konsekwencją wystąpienia siły wyższej (np. warunki atmosferyczne). W innych przypadkach pasażerowie mają podstawę do żądania wypłaty następujących kwot: 250 euro dla wszystkich lotów o długości do 1500 km; 400 euro dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 km i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 km; 600 euro dla wszystkich innych lotów.

Jak widać powyższe prawa pasażerów bardzo dotkliwie obciążają przewoźnika lotniczego ale nie tylko. Zgodnie z art. 11a ustawy o usługach turystycznych organizator odpowiada za nienależyte wykonanie umowy na zasadach ryzyka w tym także za osoby trzecie (przewoźnika), które uczestniczą w realizacji imprezy turystycznej. W związku z powyższym z wszystkimi tymi roszczeniami turysta może występować również wobec organizatora turystyki.

Strony umowy o charter lotniczy powinny ustalić kto i w jakim zakresie odpowiada w przypadku opóźnienia lub odwołania lotu z winy przewoźnika, a także w przypadku siły wyższej. Kolejnym elementem jest określenie w umowie odpowiedzialności odszko- dowawczej przewoźnika w stosunku do organizatora i zastrzeżenie z tego tytułu ewentualnych kar umownych, które ułatwią dochodzenie zapłaty.