Urząd będzie ostrzegał klientów

Obok tych zmian, które są bardzo szeroko komentowane w prasie wprowadzone zostało także nowe uprawnienie Prezesa UOKiK polegające na możliwości wydania publicznego ostrzeżenia o stosowaniu przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. To uprawnienie może być w szczególności stosowane w stosunku do biur podróży.

Praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów w art. 24 zakazuje stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez takie praktyki należy rozumieć między innymi:

• stosowanie postanowień w umowach z klientami i warunkach uczestnictwa, które zostały wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych,

• naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji.

W pierwszym punkcie za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów ustawa definiuje stosowanie postanowień, które zostały wpisane do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK na podstawie wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wzmożone działania różnego typu stowarzyszeń prokonsumenckich takich jak Lexus z Poznania doprowadziły w swoim czasie do znacznego rozbudowania rejestru w dziale dotyczącym przedsiębiorców branży turystycznej. Co do zasady w żadnej umowie z turystą ani w warunkach uczestnictwa nie powinny znaleźć się zapisy tożsame ani zbliżone z tymi wpisanymi do rejestru. Dla interpretacji czy dany zapis umowny jest dozwolony pomocny jest też zestaw tzw. „szarych klauzul” wymieniony w Kodeksie cywilnym w art. 3853 (tabela obok niniejszego artykułu przedstawia pełny zestaw klauzul niedozwolonych).

Druga ze wskazanych w art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów praktyk niedozwolonych polega na niedochowaniu obowiązku informacyjnego. W praktyce działalności biur podróży najczęściej zdarza się, że kara w tym zakresie dotyczy braku odpowiednich informacji w umowie z klientem. Zakres podstawowych danych, jakie powinny się w niej znaleźć jest określony w art. 14 ustawy o usługach turystycznych. Przykładem naruszenia może być np. brak postanowień dotyczących sposobu składania reklamacji przez turystę, który jest w umowie lub warunkach uczestnictwa wymagany.

Ostrzeżenie publiczne – nowe uprawnienie Prezesa UOKiK

Nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów wprowadza nowy przepis art. 74a, który stanowi że jeżeli z informacji zgromadzonych w toku postępowania wynika, że istnieje szczególnie uzasadnione podejrzenie, iż przedsiębiorca narusza zbiorowe interesy konsumentów, co może skutkować znacznymi stratami lub niekorzystnymi skutkami dla szerokiego kręgu konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów może ten fakt podać do publicznej wiadomości.

Komentarze dotyczące nowelizacji ustawy wskazują, że wyżej wymieniony przepis jest następstwem słynnej afery Amber Gold. Nowy przepis miałby dać Prezesowi UOKiK możliwość szybszej reakcji i ostrzeżenia konsumentów przed zawieraniem umów z danym przedsiębiorcą. To nowe narzędzie może być również wykorzystane w stosunku do biur podróży, zwłaszcza tych o ogólnopolskim zasięgu i dużej liczbie potencjalnych klientów. Niestety w przepisie kryje się też dużo nieprecyzyjnych określeń, które nie pozwalają na tym etapie ocenić czy i w jakim zakresie przepis będzie przez UOKiK faktycznie stosowany.

Sankcje za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów

Opisana powyżej możliwość publicznego ostrzeżenia konsumentów jest tylko środkiem doraźnym bowiem podstawowymi funkcjami eliminowania praktyk naruszających zbiorowe interesu konsumentów są decyzje Prezesa UOKiK zakazujące ich stosowania i nakładające kary pieniężne na przedsiębiorców. W zależności od zakresu naruszeń i zachowania przedsiębiorcy urząd może nałożyć w decyzji karę pieniężną w wysokości do 10`proc.przychodów przedsiębiorcy z roku poprzedzającego jej wydanie. Od decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy rozszerza uprawnienia Prezesa UOKiK wprowadzając obok dotychczasowych instrumentów nacisku również możliwość publicznego ostrzeżenia, które bez wątpienia może zachwiać pozycją rynkową i zaufaniem klientów danego przedsiębiorcy – także biura podróży.

Ustawę o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz Kodeksu postępowania cywilnego prezydent Bronisław Komorowski podpisał 30 czerwca. Wejdzie ona w życie sześć miesięcy później, czyli na początku 2015 roku. KO